2. Politiek

Deze laatste peiling van dit parlementaire jaar laat zien dat de VVD verder wegzakt en onder het CDA terechtkomt. Die partij verloor kiezers door hun opstelling inzake asiel, maar won aan de andere kant daar juist ook kiezers door. Mede omdat de meerderheid van de Nederlanders vindt dat hulp aan illegalen niet strafbaar moet worden.

Wie er premier zal worden en welke partijen in de regering kunnen komen speelt bij Tweede Kamerverkiezingen een grote rol. Deze informatie laat goed zien hoe sterk de uitgangspositie van het CDA/Bontenbal is.

De verschuiving in de uitslag tussen de Tweede Kamerverkiezing en de vorige wordt bepaald door een groot aantal kiezersbewegingen. Via inzicht in de huidige verschuivingen is een goed beeld te geven van de opbouw van de uitslag van nu en de speelruimte die er nog voor de verschillende partijen is.

De recente Peiling van EenVandaag met 7 zetels stijging van JA21 en dalingen bij vrijwel alleen linkse partijen slaat de plank volledig mis. Helaas niet het enige probleem van de zetelpeilingen van EenVandaag.

De ontwikkelingen rondom de motie-Piri over volledige embargo wapenleveranties aan Israël, het toetreden van Coenradie bij JA21 en het uitsluiten van de PVV door de VVD lijken grote invloed te gaan hebben op het electorale krachtenveld in de komende maanden.

De keuze van de VVD om de PVV uit te sluiten van een volgende regering zou wel eens de achilleshiel van de VVD kunnen betekenen bij TK2025. Het zal het CDA in de kaart spelen en de VVD heeft het risico op de slechtste verkiezingsuitslag sinds hele lange tijd.

De peiling laat vrijwel dezelfde uitslag zien als van voor de val van het kabinet. Maar dat zegt nog niets over de uitslag op 29 oktober 2025. Daarbij zit de VVD in een ingewikkelde situatie door de concurrentie van de PVV en CDA. De kans dat er weer een regering met vier partijen moet komen is groot.

De reactie van de kiezers van de coalitiepartijen op de 10 punten van Wilders zijn overwegend positief. Op een punt na vinden ze bij ieder punt dat die ingevoerd zou moeten worden. De PVV herstelde 3 zetels bij de peiling en 71% van de PVV-kiezers vindt dat Wilders de stekker uit het kabinet moet trekken als de punten niet grotendeels door de coalitie wordt overgenomen.

In opdracht van de kamerfractie van PVV is een onderzoek uitgevoerd om vragen over immigratie en integratie, die vorig jaar in een onderzoek in Duitsland zijn gesteld, ook in Nederland te stellen. De totaalresultaten komen sterk overeen in de beide landen. Alleen in Nederland is er een grotere mate van polarisatie.

Vijf onderzoeksvragen in relatie tot de discussies over het nieuwe pensioenstelsel uitgesplitst naar gepensioneerden en niet-gepensioneerden. Met een uitleg over hoe het nieuwe systeem werkt en hoe het tot stand is gekomen.

De peiling na het sluiten van het akkoord over de Voorjaarsnota 2025 is een bevestiging van de trend van de laatste paar maanden. Met een duidelijk stijgende GroenLinks/PvdA en VVD en dalende overige coalitiepartijen en D66. Voor het eerste is GroenLinks/PvdA groter dan de PVV.

Direct bij de start stond NSC op 29 zetels. 20 maanden later is er nog maar 1 zetel over. Een electoraal verslag van een adembenemende achtbaan.

Een boeiend gesprek op basis van het bezoek van Christiaan aan de VS, waarbij hij ook gesprekken heeft gevoerd met Democratische en Republikeinse Politici. Met wijze lessen voor Europa.

Het vertrouwen in de ministers en fractievoorzitters is in het afgelopen half jaar duidelijk gedaald. Hierbij is de polarisatie van oordelen nu nog sterker dan een half jaar gelden.

Hoewel een groot deel van de Nederlanders een negatief oordeel hebben over het niet zetten van de "lintjeshandtekening" van Marjolein Faber is het effect op de electorale verhoudingen gering. Alleen de VVD liep - tijdelijk- wat schade op. Maar wel is de PVV voor het eerst sinds de verkiezingen ingehaald.

De trend in de peiling van dit weekend is het verlengde van de trend van de laatste twee maanden. PVV, GroenLinks/PvdA en VVD komen steeds dichter bij elkaar.

Als het kabinet snel valt dan lijkt na half juni 2025 de vermoedelijke verkiezingsdatum te vallen. Internationale spanningen en veiligheid lijkt het hoofdthema te worden. De uitslag is nu niet te voorspellen, de machtsverhoudingen tussen vier grootste partijen worden cruciaal bij de regeringsvorming.

Het verschil tussen PVV en GroenLinks/PvdA is inmiddels nog maar 3 zetels geworden. Een groot verschil van de 25 die het één jaar geleden nog waren. Conflict rondom Oekraïne speel zeker een rol.

De interessante duiding van Ad Verbrugge over de clash in het Witte Huis tussen Trump en Zelensky

Oordeel over het kabinet steeds negatiever Nieuwe peiling Het aandeel kiezers dat positief is over het kabinet is verder gedaald. Dat heeft met name voor de PVV  gevolgen voor de zetelverdeling. Na het uitkomen van het regeerprogramma op 13 september 2024 was 42% positief over de regering. Dat is nu gedaald naar 23%, een afname […]

Bij de voorgelegde stellingen over de Oekraïne, migratie en stikstofnormen zien we, wederom, een sterke polarisatie onder het electoraat.

Een fascinerende en belangwekkende analyse van Willem Middelkoop van de ontwikkelingen in de VS met Trump en Musk. Een samenvatting van het gesprek en een link naar het interview van De Nieuwe Wereld.

Het enthousiasme van de kiezers voor de regering is tanende. Dat is ook te zien in de zetelontwikkelingen van de coalitiepartijen. De polarisatie in Nederland blijkt ook weer uit het oordeel over de vier actuele onderwerpen, die voorgelegd zijn.

Op basis van onderzoek kan getoond worden hoe sterk de polarisatie inmiddels geworden De verzuiling is weer teruggekeerd met nieuwe verschijningsvormen van een religie.

Nadat de verzuiling een geruime tijd achter ons leek, zien we nieuwe verschijningsvormen van religie opduiken met een net zo verstikkende vorm van verzuiling als gevolg. Twee artikelen hierover. Deel 1 beschrijft de processen en deel 2 laat via onderzoek zien hoe sterk deze verzuiling in Nederland nu weer geworden is.

Een analyse over het Nederlandse politieke landschap met behulp van unieke grafieken die de zetelverdeling en de spreiding van kiezers op de links-rechts schaal laten zien. Het laat zien dat de rechterkant bijna twee keer zoveel kiezers omvat als de linkerkant, met de PVV en PvdA/GroenLinks als grootste partijen op hun respectieve zijden. Ook wordt de concurrentie tussen partijen in het midden belicht,

Voor het eerst sinds 22 november 2023 staat de PVV op verlies (35) zetels. Alle partijen van de coalitie staan op verlies (88 - 24 zetels=64 zetels).

Precies 1 jaar na de verkiezingen zijn er drie partijen die meer dan 2 zetels verschillen van de uitslag op 22-11-2023. NSC is de grootste verliezer (-17) en het CDA de grootste winnaar (+9). Het effect van de polarisatie is goed te zien en zal ook invloed hebben op uitslagen van toekomstige verkiezingen en de slechte bestuurbaarheid van Nederland.

Terwijl er amper verschuivingen te zien zijn in de zetelverdeling zien we een duidelijke polarisatie bij de ontwikkeling van het vertrouwen.

Door naar de onderliggende cijfers te kijken in de VS is beter te begrijpen dat er geen sprake is van een toevallige uitslag, maar van een duidelijke trend. En niet alleen in de VS.