Hans Verwaart, een data-analist, heeft de verloren drie hittegolven uit 1947 ook teruggevonden, net zoals ik dat enkele weken geleden deed Ook als je dit bewijs leest is het zowel triest als veelbetekenend dat het KNMI haar misslag niet erkent en niet corrigeert.
Lees volledig artikel: De drie verdwenen hittegolven uit 1947 zijn weer gevonden!
Het homogeniseren van De Bilt
(Tmax = de hoogste temperatuur op een dag)
Een paar weken geleden schreef Maurice nogmaals over de verdwenen hittegolven uit 1947. Een hittegolf (minimaal 5 dagen Tmax groter dan of gelijk aan 25 graden Celsius, waarvan tenminste drie dagen Tmax groter dan of gelijk aan 30 graden Celsius) geldt pas officieel voor het land als in De Bilt een hittegolf is bereikt. Echter, in 2016 heeft het KNMI besloten om de Tmax tot en met de 31 augustus 1951 te corrigeren. Voor Tmax op warme dagen in augustus betekende dit een verlaging van Tmax tot wel 1,9 graden Celsius.
In dit artikel gaan we de Tmax op vijf weerstations in Nederland met elkaar vergelijken. Deze vijf stations zijn zó gekozen dat ze ten Noordwesten, Noordoosten, Zuidoosten en Zuidwesten van De Bilt liggen. Respectievelijk zijn dat Den Helder, Eelde, Zuid-Limburg en Vlissingen. De data treft u hier aan: cdn.knmi.nl/knmi/map/page/klimatologie/gegevens/daggegevens/temp_260.txt
Het getal links van de “.txt” geeft het station aan. 260 staat voor De Bilt, 310 bijvoorbeeld voor Vlissingen. Omdat deze weerstations in de vier hoeken van ons land liggen, noemen we deze in het vervolg ook wel de vier hoekstations.
We gaan kijken naar het gemiddelde aantal warme dagen in de periode 1952-2024 gedeeld door het gemiddelde aantal warme dagen in de periode 1906-1951.
We hebben naar een zestal warme dagen gekeken, dat zijn in ons artikel dagen met een Tmax van minimaal:
- 25 gr. C. (zomerse dag)
- 26 gr. C.
- 27 gr. C.
- 28 gr. C.
- 29 gr. C.
- 30 gr. C. (tropische dag).
Voor elk van deze warme dagen hebben we de analyse uitgevoerd op de Tmax op de vier hoekstations, alsmede op de oorspronkelijk gemeten Tmax in De Bilt en de gecorrigeerde Tmax. Dat zijn dus zes kolommen met aantallen. Het KNMI noemt het corrigeren overigens “homogeniseren”, die term zullen wij ook gebruiken.
| 1906-1951 | ||||||
| Tmax | De Bilt (oorsp) | De Bilt (hom) | Den Helder | Eelde | Zuid-Limburg | Vlissingen |
| 25 of hoger | 973 | 614 | 238 | 629 | 1143 | 433 |
| 26 of hoger | 685 | 438 | 166 | 446 | 843 | 281 |
| 27 of hoger | 492 | 275 | 106 | 321 | 595 | 181 |
| 28 of hoger | 339 | 183 | 68 | 225 | 429 | 115 |
| 29 of hoger | 229 | 115 | 43 | 145 | 288 | 75 |
| 30 of hoger | 142 | 70 | 23 | 97 | 183 | 37 |
| 1952-2024 | ||||||
| Tmax | De Bilt | Den Helder | Eelde | Zuid-Limburg | Vlissingen | |
| 25 of hoger | 1630 | 538 | 1385 | 2060 | 890 | |
| 26 of hoger | 1173 | 358 | 1023 | 1577 | 612 | |
| 27 of hoger | 838 | 245 | 752 | 1113 | 413 | |
| 28 of hoger | 596 | 153 | 505 | 808 | 256 | |
| 29 of hoger | 385 | 96 | 340 | 555 | 163 | |
| 30 of hoger | 243 | 47 | 235 | 363 | 93 | |
De kolommen 2 t/m 7 geven de aantallen dagen dat de in de eerste kolom genoemde temperatuur is behaald voor de weerstations. Naarmate de temperatuur hoger wordt, nemen de aantallen af en dat is ook logisch. Een Tmax van 27,5 gr. C. telt mee bij 25, 26 en 27, maar niet meer bij 28. Duidelijk is ook te zien in het bovenste deel dat na homogenisatie bij De Bilt de aantallen behoorlijk zijn gedaald. In het onderste deel was bij De Bilt homogenisatie niet meer nodig, daar zijn alle Tmax de gemeten temperaturen.
Deze getallen zeggen zo nog niet zo veel. Laten we daarom maar eens kijken wat het quotiënt is van het gemiddelde aantal warme dagen vanaf 1952 t.o.v. voor 1952. Daartoe delen we de aantallen van het onderste deel door die van het bovenste deel, én corrigeren voor het feit dat de periode vanaf 1952 langer is dan die ervoor. We krijgen dan de volgende aantallen:
| Tmax | De Bilt (oorsp) | De Bilt (hom) | Den Helder | Eelde | Zuid-Limburg | Vlissingen |
| 25 of hoger | 1,04 | 1,65 | 1,41 | 1,37 | 1,12 | 1,28 |
| 26 of hoger | 1,07 | 1,67 | 1,34 | 1,43 | 1,16 | 1,36 |
| 27 of hoger | 1,06 | 1,90 | 1,44 | 1,46 | 1,16 | 1,42 |
| 28 of hoger | 1,09 | 2,03 | 1,40 | 1,40 | 1,17 | 1,39 |
| 29 of hoger | 1,05 | 2,08 | 1,39 | 1,46 | 1,20 | 1,35 |
| 30 of hoger | 1,07 | 2,16 | 1,27 | 1,51 | 1,24 | 1,56 |
We zien allemaal getallen groter dan één, hetgeen impliceert dat het aantal warme dagen vanaf 1952 groter is dan ervoor. Nabij het aardoppervlak is het dus na 1952 iets warmer geworden.
De twee kolommen van De Bilt vallen op. Bij de oorspronkelijke temperatuurmeting (de eerste kolom van De Bilt) is er sinds 1952 nauwelijks sprake van opwarming (de eerste decimaal is een nul). Bij de hoekstations is de eerste decimaal minimaal een één en maximaal een vijf. Dat impliceert dat Tmax vóór 1952 in De Bilt te hoog was. Enige homogenisatie was dus wél noodzakelijk.
De tweede kolom geeft dan het quotiënt met de gehomogeniseerde waarden. Elk getal in deze kolom is groter dan elk getal bij de hoekstations. Voor drie temperaturen is het aantal dagen dat die temperatuur wordt behaald vanaf 1952 zelfs meer dan 2x zo groot. Dat is vreemd.
Er valt nog meer te zien als we de data van De Bilt gewoon tussen de anderen zetten. Dat doen we tweemaal, eerst van Noordwest naar Zuidoost en vervolgens van Zuidwest naar Noordoost.
Als we naar de verschillende temperaturen kijken zien we dat het quotiënt in:
- Den Helder zeer langzaam daalt;
- in Zuid-Limburg zeer langzaam stijgt;
- in De Bilt (oorspronkelijk) nagenoeg horizontaal loopt;
- in De Bilt (gehomogeniseerd) sterk stijgt!
Van Zuidwest naar Noordoost ziet het plaatje er als volgt uit:
Eelde laat ook een overwegend lichte stijging zien. En dat geldt in mindere mate ook voor Vlissingen, één waarde loopt hier uit de pas en is wat hoger dan verwacht.
In de vier hoekstations zien we nergens een patroon dat we bij de gehomogeniseerde reeks van De Bilt zien. Conclusie is dan ook dat deze aanpassing niet goed is uitgevoerd. Niet alleen vanwege de – onverklaarbare – sterke stijging, maar ook vanwege de – eenzame – hoogte van de quotiënten.
Welke temperatuur aanpassing was dan wél goed geweest? Of in ieder geval beter?
Daartoe gaan we de gemiddelden bepalen van de quotiënten en kijken welk quotiënt in De Bilt verwacht had mogen worden. We doen dat eerst voor alle quotiënten over alle temperaturen samen. Later kijken we nog apart naar dat van 30 gr. C.
Over alle temperaturen is het gemiddelde van de vier hoekstations gelijk aan 1,35.
- Bij de gemeten temperaturen van De Bilt is het quotiënt gelijk aan 1,06.
- Bij de gehomogeniseerde temperaturen is het quotiënt gelijk aan 1,92.
Het is dus, zoals eerder al vermeld, juist dát er gehomogeniseerd is (om de waarde van 1,06 te verhogen naar ca. 1,35), maar die homogenisatie is te ver doorgeschoten, want het quotiënt bedraagt maar liefst 1,92!
Laten we nu dan de Tmax van De Bilt zélf gaan homogeniseren. Met wat rekenwerk is dan duidelijk dat maar 33,7% van de door het KNMI toegepaste correctie doorgevoerd dient te worden. Dat betekent dat een Tmax van bijvoorbeeld 30,6 gr. C. niet wordt verlaagd naar 29,1 gr. C. maar naar 30,1 gr. C.
De hittegolven van 1947
Laten we nu de hittegolven van 1947 er eens bij pakken. Telkens is ook de Tmax op de dag ervoor én erna vermeld. De dagen die behoren tot de hittegolf zijn in pastelgroen weergegeven.
De eerste hittegolf:
De eerste hittegolf begon al in mei
Bij de oorspronkelijke homogenisatie is deze eerste hittegolf verdwenen. Na onze correctie is deze weer terug in de tabellen.
De tweede hittegolf:
Bij de oorspronkelijke homogenisatie is ook deze hittegolf verdwenen. Na onze correctie is deze weer terug in de tabellen, zij het dat die één dag korter duurt.
De derde hittegolf:
Bij de oorspronkelijke homogenisatie is ook deze hittegolf verdwenen. Na onze correctie is deze weer terug in de tabellen, zij het dat ook deze derde hittegolf één dag korter duurt.
De vierde hittegolf
De vierde hittegolf was de enige die na homogenisatie in de tabellen bleef staan, zij het dat deze negen dagen korter zou duren:
Na onze correctie zou die toch weer vijf dagen langer duren. Vanwege dat op 24 augustus nét geen zomerse dag is genoteerd vallen de zomerse dagen van 25 t/m 27 augustus buiten de hittegolf.
Het aantal tropische dagen is volgens het KNMI sinds 1952 meer dan tweemaal zo groot als voor 1952. Zouden we alleen naar de correctie voor 30 gr. C. hebben gekeken, dan hadden we afgerond 70% van de homogenisatie moeten terugdraaien. Dit is wel meer dan de correctie die we bij de tabellen hierboven hebben gebruikt, maar wijkt daar niet zoveel van af, zodat we de berekeningen niet nogmaals gaan doen. Het toont echter wederom aan, dat de homogenisatie zoals door KNMI uitgevoerd, veel te ver is doorgeschoten.
Samenvatting en conclusies
Samenvattend kunnen we concluderen dat enige homogenisatie van de Tmax in De Bilt tot en met augustus 1951 wel op z’n plaats was, maar dat deze veel te ver is doorgeschoten. Dit is te zien door het aantal warme dagen bij de gehomogeniseerde reeks van De Bilt t/m 1951 te vergelijken met de reeks na 1951. Als we de analyse uitvoeren met een oplopende waarde voor een “warme dag” van 25 tot 30 gr. C. dan zien we bij de vier hoekstations overwegend een zeer lichte stijging, terwijl die bij de gehomogeniseerde reeks sterk stijgt. Zou de homogenisatie goed zijn uitgevoerd, dan hadden we daar een vergelijkbare lichte stijging moeten zien. Ook de waarde van het quotiënt is te hoog en past niet bij de andere stations.
Grofweg 2/3 van de door het KNMI toegepaste verlaging van Tmax zou kunnen worden teruggedraaid, om de gehomogeniseerde data weer in lijn te brengen met de data van de hoekstations. Als we dit toepassen op de dagelijkse Tmax van de warme zomer van 1947 komen de drie verdwenen hittegolven weer terug!
