Input voor het Deltaplan Ventilatie

Leestijd: 6 minuten

Sinds ik opgeroepen heb tot een Deltaplan Ventilatie krijg ik zowel veel vragen over dat onderwerp, als veel informatie van deskundigen op dat terrein. Ik ben van plan om de komende tijd relevante informatie die ik over dit onderwerp krijg hier te delen.

Met de volgende toevoeging:

1. De inhoud is ter informatie van de lezers. Ik zeg niet dat dit de enige mogelijke aanpak is, maar het kan de aanzet zijn voor mensen waarvoor de informatie relevant is, om zich verder te informeren. En als je verantwoordelijk bent voor een gebouw/ ruimte met een HVAC-systemen, dat je dan beter beslagen ten ijs komt. Een belangrijke kennisbron is ook de TVVL het Kennisplatform Installatietechniek.
   
2. Ik krijg veel mails van aanbieders van filters of apparaten waarvan gesteld wordt dat ze ervoor zorgen dat het virus uit de lucht gehaald wordt. Veel ziet er overtuigend uit. Maar ik kan enerzijds niet beoordelen of het werkt en anderzijds niet beoordelen of er ook schadelijke bijeffecten zullen zijn. 
   Gezien de urgentie dat we wel zo snel mogelijk de juiste aanpak hebben voor het najaar om het virus in besloten ruimtes met slechte ventilatie te doen verdwijnen, bepleit ik sterk dat er op korte termijn een grootschalige testaanpak komt, waarbij al die producten/diensten worden beoordeeld en als ze werken, zonder duidelijke nadelen, dat ze dan een corona-certificaat krijgen. Dan weet iedereen of het wel of niet toegepast mag/kan worden.
   Eén aspect heb ik al begrepen. Ook in deze industrie zijn er bepaalde belangen van bestaande aanbieders. Ik roep iedereen op om over de eigen schaduw heen te springen en te zorgen dat alle aanbieders met mogelijke oplossingen een faire kans krijgen om positief beoordeeld te worden, als het inderdaad blijkt te werken.

Wat het tweede betreft:

Ik ben van plan om een lijstje aan te leggen van de mogelijke oplossingen die er op de markt zijn. Niet omdat ik daarmee aangeef dat ik denk dat de claims terecht zijn. Maar ik hoop daarmee een aanzet te geven tot een spoed certificeringsprocedure waarbij al die aanbieders beoordeeld worden en we dan in de komende maanden de gecertificeerde kunnen gaan gebruiken.

Gezien de ernst van de situatie (en ergens vanaf november/december zal het virus in Europa weer duidelijk de kop op gaan steken) moeten we dat wel extra snel doen en met minder bureaucratie.

Dit is het eerste stuk. Ik heb het ontvangen van Fahmi Yigit, waar ik al sinds maart contact mee heb, en waarvan ik ervaren heb dat hij er veel verstand van heeft. Hij is zelf ook een aanbieder in die markt (Virobusters), maar ik wil dit soort stuken alleen plaatsen als het niet gaat over het specifieke product of dienst van die persoon/dat bedrijf.

Geen symptomen

Nog een belangrijk punt om mee te nemen in uw beoordelingen omtrent het mogelijke gevaar van het virus dat vliegt in de lucht. Veel onderzoeken lijken erop te wijzen dat het wel nodig is om een behoorlijk aantal van die aerosolen met virus erin in te ademen, voordat je er last van krijgt. Niet voor niets heeft in Gangelt bij een carnavalsactiviteit 36% van de besmette personen (via het bloed vastgesteld) geen symptomen gehad. En bij een ander recent onderzoek bleek dat circa 45% van de besmette personen geen symptomen hadden. Het gaat om de duur en ook de doses.

Ik zeg dat vooral omdat het heel belangrijk is, dat u zelf kunt inschatten waar en hoe u gevaar zou kunnen lopen om ziek te worden.  Besef dat we nu in Nederland heel weinig mensen hebben die anderen kunnen besmetten, dus uw risico’s om besmet te worden zijn heel erg klein!

Informatie omtrent Deltaplan Ventilatie

Het is ondertussen bekend dat het virus zich (ook) verspreidt via aerosols. (Dit is een video van een Japanse professor, die goed laat zien hoe dat dan gebeurt.) Een goed ventilatiesysteem zorgt ervoor dat de aerosols de ruimte uit gedrukt worden. Een slechte ventilatie kan een aerosol in de ruimte juist verder verspreiden. Vooral onder bepaalde (koude en droge) omstandigheden zal een aerosol lang in de lucht blijven hangen.

Nogal wat gebouwen vandaag de dag zijn qua ventilatiesysteem blijkbaar niet opgewassen tegen het virus. Dus daarom het Deltaplan Ventilatie, waar Maurice het initiatief toe heeft genomen. Doel van dit Deltaplan is wel dat het zo snel mogelijk (technisch) kan worden opgezet en ook nog een oplossing biedt voor al bestaande uitdagingen zoals de slechte luchtkwaliteit op scholen en kantoren of een verbeterde comfort standaard in de vleesverwerkende industrie.

Abstract gezegd moet het Deltaplan voldoen aan de volgende korte beschrijving: “Voor een coronaproof ventilatiesysteem moet in eerste instantie sprake zijn van een gedefinieerde luchthiërarchie die de virus aerosols wegdrukt, met genoeg luchtcapaciteit (ventilatievoud: m3/h) zodat het binnen enkele minuten een veilige situatie teweeg kan brengen. De gebruikte luchtkwaliteitstechnologieën om het virus het hoofd te kunnen bieden moeten voldoen aan bepaalde efficiency- (CADR) en veiligheidseisen. Alles moet integreerbaar zijn in een luchtbehandelsysteem onder acceptabele life-cycle-kosten”.

Luchthiërarchie

In de praktijk bestaan er 3 types luchtdistributiesystemen met ieder hun eigen kenmerken, voordelen en nadelen:

1. Overhead systeem (95% van de kantoren):

• (+) Zeer eenvoudige constructie
• (-) Slechte CADR door toe- en afvoer kortsluiting
• (-) Virus wordt gevaarlijk verspreid

2. Downflow systeem (operatie kamers en vliegtuigen):

• (+) Aerosols worden naar beneden gedwongen
• (+) Zeer goede CADR
• (-) Benodigd dubbel wanden of kanalen in het zicht

3. UpFlow systeem (concerthallen en theatres)

• (+) Beste CADR, flow in richting thermiek
• (-) Zeer omslachtige (dubbele bodem) constructie
• (-) Virus en stof worden naar boven geblazen

Indien men de vraag stelt: welke van deze systemen het meest hygiënisch is, behoeft dat geen moeilijke analyse. Het feit dat in operatiekamers voor een DownFlow systeem wordt gekozen is met name wegens de maximale hygiënische veiligheid.

Een bestaand overhead systeem waar mogelijk omzetten naar een down flow systeem kan relatief eenvoudig worden uitgevoerd door de afzuigpunten naar beneden te verleggen.

Post-DownFlow systeem

Of wanneer er een systeemplafond – met afzuigruimte – aanwezig is, kan deze afvoer zelfs ondersteund worden met een extra afzuigventilator voor een beter “push & pull” effect.

Post – dropped ceiling  DownFlow Systeem

Luchtcapaciteit

Door meer lucht naar binnen te brengen is het mogelijk om het virus sneller uit te drijven, maar het is ook mogelijk om de concentratie van het virus naar beneden te drukken zodat een langer verblijf mogelijk is alvorens een infectie op te lopen (Dose-Response model). Indien om energetische redenen het moeilijker is om veel te ventileren, is het ook mogelijk om de aerosols binnen te inactiveren door middel van recirculatie units.

Hoeveelheid lucht (ook bekend als ventilatievoud) is er nu precies nodig voor een veilige situatie? Dit is uiteraard afhankelijk of men zo snel mogelijk het virus eruit wil drijven, omdat er elke paar minuten een risico binnen komt (wachtkamer of winkel) of moet gewoon het niveau van een eventuele (niet bekende) bron laag worden gehouden? Beide gevallen zijn om te zetten in een ventilatievoud (ACH: Air Changes per Hour) en de keuze is uit de volgende tabel op te maken.

Luchtkwaliteit

Lucht die veilig wordt weggezogen wordt in de praktijk om energetische redenen bewust (oudere mengsystemen) dan wel onbewust (carry-over effect van het warmtewiel of kortsluiting buiten af en toevoer rooster) gerecirculeerd. De gerecirculeerde lucht moet uiteraard worden behandeld alvorens het predicaat ‘veilig’ te mogen ontvangen. Naast virussen spelen ook stof, pollen en geurtjes een rol in de veiligheid en welzijn van de gebruiker. Systemen om de lucht te behandelen moeten dan ook aan bepaalde voorwaarden voldoen.

De technologie moet >99,9% efficiënt zijn in een “een doorgang test” voor het virus. Bij een recirculerende oplossing moet het krachtig genoeg zijn om binnen 10 minuten een veilige reductie te kunnen halen (CADR test). Uiteraard mag de veiligheid van de gebruiker nooit in het geding komen. De “een doorgangs”-, “CADR efficiency” en veiligheidsaspecten moeten na enkele weken/maanden gebruik ook gewaarborgd kunnen worden.

Om verkeerd gebruik van technologieën te voorkomen is het dus beter dat er vanuit een onafhankelijk orgaan aangegeven wordt welke technologie voor welke toepassing bruikbaar is. Want als een bepaald apparaat in staat is om het virus uit te schakelen binnen zo’n HVAC-systeem moeten we er wel zeker van zijn dat het geen schade berokkent aan de mens.

Luchtbehandelsysteem

Het geheel moet uiteraard in de praktijk worden omgezet en hiervoor bestaan verschillende luchtbehandelsystemen. Centrale luchtbehandelkasten (LBK) met omslachtige kanaalsystemen of lokale “split-airco” units hebben verschillende eigenschappen, voordelen en nadelen.  Bij een LBK wordt meestal het geheel geïntegreerd in de kast zelf of in het kanaalsysteem. En bij een decentrale “recirculerende split airco” is het advies ook om een recirculerende inactiviteit unit te plaatsen.

Het eerste plaatje toont een in de praktijk nog veel voorkomend direct mengsysteem van de retourlucht. Het 2^de plaatje toont een toevoeging van UV in de retoursectie alvorens weer te mengen met de toevoerlucht.

MdH:  Het e-mailadres van de auteur is Fahmi.Yigit@virobuster.nl.

Als anderen relevante informatie willen delen ten aanzien van het opzetten van het Deltaplan Ventilatie voor Nederland, dan kunnen ze mij dat sturen. Als het geschikt is om hier met jullie te delen, dan doe ik dat zeker.

P.S. Ik ontving net een copy van een e-mail die de TU Eindhoven gisteren naar hun medewerkers heeft gestuurd:

Ventilatie in TU/e-gebouwen op orde

In de media is veel te doen over het belang van luchtverversing en de kwaliteit van de klimaatinstallatie in gebouwen. We kunnen goed nieuws melden: de ventilatie in de gebouwen van de TU/e is op orde. De hoeveelheid verse buitenlucht die we toevoeren is hoger dan de landelijke bouwbesluitnorm.

We passen nu nog striktere richtlijnen toe op de campus dan normaal ten aanzien van de duur en de wijze van luchtverversing, waaronder uitgebreidere luchtbehandelingstijden op de maximale stand en 100% buitenlucht inblaas. We recirculeren daarmee geen lucht, maar we voeren alleen verse buitenlucht toe via de klimaatinstallaties. In de ruimten/gebouwen zonder mechanisch luchtverversingssysteem wordt actief geventileerd door regelmatig de ramen een tijdje open te (laten) zetten. Dit kun je ook zelf doen. Deze inspanningen, tezamen met een lagere bezetting vanwege de 1,5-meter-samenleving, zorgen voor een goede luchtkwaliteit.

U heeft zojuist gelezen: Input voor het Deltaplan Ventilatie.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.