Ook het Covid-19 sterftepercentage klopt niet

Leestijd: 6 minuten

Op de website van het RIVM staat dat het sterftecijfer van met Covid-19 besmette personen tussen 1 en 1,3% zou liggen. Maar als je naar basiscijfers van het CBS en het RIVM zelf kijkt dan zie je dat dit percentage een stuk lager is.

Het is één van de vele voorbeelden van cijfers die door het RIVM worden gepresenteerd, die een te zwart beeld geven van de ontwikkelingen rondom de verspreiding en besmetting van Covid-19.

Tijdens de Tweede Golf is er een oversterfte geweest tot nu toe van ongeveer 12.000 en zijn volgens de weekrapportage van het RIVM rond de 2,5 miljoen mensen besmet geraakt. Dat betekent een sterftepercentage van 0,53% en niet de 1 a 1,3% die op de site van het RIVM staat.

Dat foute percentage kan grote gevolgen hebben voor de analyse van het beleid en de prognoses dien men afgeeft. Maar ook voor de keuzes die de regering maakt t.a.v. de maatregelen.

Steeds weer als ik van het RIVM getallen hoor, dan valt me op hoezeer ze die berekenen of benutten voor hun eigen doelstelling: De gezondheidsproblematiek zo groot mogelijk te maken, de prognoses zo somber mogelijk en daardoor zorgen dat iedereen zich zoveel mogelijk aan de maatregelen houdt, die het RIVM van belang vindt. Maar ook dat de regering zonder slag of stoot de voorgestelde maatregelen van het RIVM/OMT overneemt.

Regelmatig blijken die cijfers niet te passen bij hun andere getallen, maar geen haan die er naar kraait.  En in de media worden die getallen zonder veel nadenken 1-op-1 overgenomen.

Ik zal daarvan een recent voorbeeld geven. Het gaat over het percentage van de mensen dat besmet raak met Covid-19 en die eraan sterft.  Dat heet Infection Fatility Rate (IFR). Op de website van het RIVM stond voor kort dat het percentage 1,3%.

Over dit onderwerp  stond vorige week dit in het NRC. 

De recente studie uit februari die in het artikel vermeld wordt, kunt u hier aantreffen.

Die 1,3% IFR (Infection Fatality Rate) is een cijfer, waar vrijwel niemand in de wereld meer van uitgaat, behalve in ons land. Maar de website van het RIVM had 1,3% staan en heeft het nu dus iets aangepast na een vraag van NRC en nu staat er “1% tot 1,3%”.

Laten we ons eens verdiepen in de berekening van dit cijfer in Nederland.

Om dat cijfer goed te bepalen heb je twee componenten nodig:

1. Hoeveel mensen zijn er door Covid-19 overleden?
2. Hoeveel mensen zijn er met Covid-19 besmet?

1. Overlijdensgevallen

Hierover worden allerlei discussies gevoerd wat daar nu het juiste aantal van is. Per land lijkt er ook een fors verschil in definities te zijn.

Overlijdt iemand door Covid-19? Overlijdt iemand met Covid-19? En is dan wel vastgesteld of iemand inderdaad Covid-19 heeft?

Het RIVM stelt zelf in haar overzichten dat in Nederland in totaal circa 16.000 mensen overleden zijn, waarvan vastgesteld is dat ze Covid-19 hadden.

Wereldwijd worden de vergelijkingen gemaakt op basis van oversterfte. Bij Euromomo wordt dat van verschillende landen bijgehouden. Dit is het beeld van Nederland.

Voor het vervolg van dit stuk ga ik gemakshalve uit van dat hoogst mogelijke getal: de oversterfte. En ik ga daar bij uit dat die oversterfte dan op het conto van Covid-19 komt.

Wanneer je je alleen beperkt tot de periode maart-juni 2020 en oktober tot en met nu, dan was de oversterfte in Nederland volgens het CBS tijdens de eerste golf bijna 10.000. Vanaf 1 oktober telt men een oversterfte van ruim 12.000. Dat zijn er per week circa 600 sinds 1 oktober. Per dag zijn het er 600/7=  85.

Voor de berekening van het percentage overlijdensgevallen ga ik voor de tweede golf uit van dat getal van 12.000.

2. Aantal personen geinfecteerd met Covid-19

Ook dit is een cijfer dat niet gemakkelijk vastgesteld kan worden. Want niet iedereen die besmet wordt, weet dat (a-symptomatisch) en niet iedereen die besmet is, laat zich testen. Op een aantal plekken in de wereld deed men landelijke of regionale steekproeven. In Los Angelas County bleek in het voorjaar dat het aantal besmette personen een factor 20 tot 80 keer zo groot was, dan men op basis van het testen had vastgesteld. In die landen/gebieden berekende men dan de Infection Fatility Rate en kwam men vervolgens tot waardes, die veel lager waren dan men aanvankelijk dacht. In ieder geval veel lager dan de 3% die de WHO aanvankelijk communiceerde. John Ionnadis kwam in opdracht van de WHO in het najaar met een meta-studie waarbij zijn schatting 0,23% was.

Omdat de sterfte vooral ouderen betreft, is de leeftijdssamenstelling van een bevolking van groot belang voor die berekening. Nederland heeft een relatief oude bevolking, dus ons cijfer zal dan hoger liggen dan dit gemiddelde van 0,23%.

In een aantal landen is diepgaand onderzoek gedaan naar de leeftijdsspecifieke IFR. Op basis van een grote en gedegen studie in Italië is vorig jaar op onze site een schatting gemaakt van de IFR in Nederland tijdens de eerste golf. Dit werd met name gedaan via de ziekenhuisopnames. Wij kwamen tot 0,51% als landelijke cijfer.  Beduidend lager dan de 1,3% die het RIVM tot en met kort geleden aanhield.

Vanuit die berekeningswijze hebben wij geschat, dat er dus tijdens de eerste golf ruim 2 miljoen mensen in Nederland met Covid-19 besmet zijn geraakt.

Laten we deze cijfers van de eerste golf even parkeren en ons richten op de tweede golf.

In het wekelijks overzicht van het RIVM zien we een schatting van het aantal mensen dat tegelijk besmettelijk is.

Bij deze berekeningen gaat men ervan uit dat iemand 8 dagen lang besmettelijk is.

Als we deze grafiek bekijken vanaf 1 oktober tot en met nu, dan zien we dat per dag er gemiddeld 130.000 mensen besmettelijk zouden zijn. Gedeeld door die 8 dagen zijn dat er dus 16.000 mensen die per dag in deze periode blijkbaar besmet zijn geraakt. Dat is een factor 2,5 keer zoveel als er in die periode positief zijn getest.

De IFR berekening

Hierboven hebben we dus op basis van de cijfers van het RIVM en die van het CBS de twee elementen voor de berekening van de IFR bepaald.

Op dagbasis zijn er om en nabij 16.000 mensen besmet geraakt en zijn er 85 mensen overleden.

De IFR is dus 85 gedeeld door 16.000 en dat is 0,53%.

Een cijfer dat ver afligt van de 1% tot 1,3% die nog steeds op de website van het RIVM staat. En dat is een percentage dat heel dicht ligt bij de 0,51% die we over het voorjaar hadden berekend.

Met een simpel rekensommetje op basis van hun eigen cijfers zou het RIVM kunnen weten dat deze cijfers onjuist zijn en een stuk lager moeten zijn. Nog los van het feit dat ik bij deze berekeningen uitgegaan ben van het meest ongunstige scenario waarbij de volledige oversterfte toegeschreven is aan Covid-19. En bijvoorbeeld geen rekening is gehouden met mogelijk andere componenten. Dus die 0,53% is het maximale cijfer.

Wat is hier nu het belang van?

Ook dit voorbeeld geeft aan dat data-verzameling en data-presentatie door het RIVM niet een objectieve activiteit is, maar een vorm is van -ik blijf het maar zeggen- manipulatie van de regering, politiek, media en bevolking. Dat is met vrijwel alle cijferpresentaties van het RIVM het geval: Het weekoverzicht, de berekening van de reproductiefactor, de modellen, de prognoses. Er worden steeds keuzes gemaakt om één en ander negatiever voor te stellen dan op basis van de data zou moeten blijken. En helaas wordt hier door weinigen heen geprikt. Ook NRC is blijkbaar tevreden dat er nu 1% bij is gezet in plaats van  de 1,3% die er stond. Terwijl 0,5% de waarde is die vanuit de cijfers van CBS en RIVM zo berekend kunnen worden.

En het gaat niet om een onbelangrijk cijfer!

Want op basis daarvan zijn diverse berekeningen te maken.

• Mensen kunnen door te hoge percentages extra bang worden gemaakt. (Nog los van het feit dat die oversterfte vrijwel volledig in de hogere leeftijdsgroepen valt).
• Het RIVM misbruikt de IFR van 1,3% bij haar berekeningen om aan te geven hoeveel sterftegevallen de genomen maatregelen hebben voorkomen. En als je van IFR van 1,3% uitgaat in plaats van 0,53% dan is er dus sprake van een 2,5 keer zo hoog cijfer.
• De relevante vraag hoeveel mensen in Nederland al minimaal besmet zijn geraakt en dus immuun zijn, komt tot een heel ander cijfer bij een IFR van 1,3% dan bij 0,53%. Het RIVM stelt dat in Nederland rond 2,5 miljoen mensen Covid-19 hebben gehad. Maar op basis van de IFR berekening en de totale oversterfte (23.000) is dit cijfer bij een IFR van 0,53 dus 4,5 miljoen. En ook dat verschil met die 2 miljoen maakt veel uit voor zowel de berekeningen die je maakt als de maatregelen die je treft.

Het bovenstaande zou toch eens bij regering, politiek, media en burgers het besef moeten bij brengen dat het RIVM bij data-analyse, -presentatie en prognoses, geen neutrale en objectieve partij is, op basis waarvan je besluitvorming kunt plegen. Maar een partij is die via de data de gewenste doelstellingen realiseert m.b.t. de bestrijding van Covid-19. En daarmee veel ruimte wegneemt voor een goede afweging van alle nevenschades van de genomen en te nemen maatregelen.

Maar als zelfs de media de cijfers vrijwel klakkeloos overnemen en als doorgeefluik van het RIVM functioneren, waar blijven we dan als land?

U heeft zojuist gelezen: Ook het Covid-19 sterftepercentage klopt niet.

Volg Maurice de Hond op Twitter en YouTube.

Bij de doelstelling van Maurice.nl hoeft u geen vraagtekens te zetten. Wij zetten recht wat overheden krom hebben getrokken. Daarvoor vragen we een kleine donatie van de lezer.